Η λέξη «θυμός» είναι ταυτισμένη με την εθνοψυχολογία των Ελλήνων εδώ και χιλιάδες χρόνια. Από τις απαρχές της ύπαρξης της φυλής, όταν αυτή ξεπρόβαλε μέσα από το Χάος και το Έρεβος… «Τη μάνητα, θεά, τραγούδα μας του ξακουστού Αχιλλέα, ανάθεμά τη, πίκρες που ᾽δωκε στους Αχαιούς περίσσιες και πλήθος αντρειωμένες έστειλε ψυχές στον Άδη κάτω…» ο πρώτος στίχος της Ομήρου Ιλιάδος, του πρώτου μνημείου της παγκόσμιας ιστορίας της λογοτεχνίας. Αλλά και η προοικονομία της πορείας μας στους διαδρόμους της Ιστορίας.
Τυφλός μεν ο ποιητής, έβλεπε όμως χιλιετίες μπροστά… Και για να έρθουμε στα πιο πρόσφατα: O Ελληνικός εμφύλιος (1946-1949). Έχει διεθνώς καταγραφεί ως η πρώτη πράξη του ψυχρού πόλεμου στη μεταπολεμική ιστορία. Και δυστυχώς, από το 1830 έως σήμερα ήταν η πολεμική σύγκρουση με τις μεγαλύτερες απώλειες που γνώρισε η χώρα. Το τραύμα βαθύ και ανεπούλωτο Μάλλον όχι τραύμα, ρήγμα. Με ζοφερά βιώματα και ιδεολογικές κληροδοσίες-ανάθεμα και για τις επόμενες γενιές. Τι κι αν προσπάθησε ο γαλλοτραφής Καραμανλής με την έλευσή του να επισφραγίσει το τέλος αυτής της εποχής και να της βάλει ταφόπλακα.. Τι και αν αυτό που πλέον ήταν το κρίσιμο και απόλυτο ζήτημα ήταν ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Χώρας… Η Χούντα προηγουμένως είχε έρθει να εδραιώσει για τα καλά αυτό που έσπειρε ο Εμφύλιος. Kαι το θηρίο είχε θεριέψει…
Το χρυσό εισιτήριο για την διακυβέρνηση
Και πράγματι. Σε όλες τις ατυχείς στιγμές της κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας, εκεί δηλ. που τελειώνουν τα πραγματικά επιχειρήματα κι χρειάζεται ένα crescendo, η ρητορική αντλείται από την δεξαμενή του διχασμού, που κρατά ακόμα ρίζες από εκείνη την σκοτεινή για τους Έλληνες εποχή. Το «τέρας» βέβαια της δημαγωγίας στο τέλος καταπίνει τον δημαγωγό, αλλά ο ίδιος το αγνοεί. Και όχι μόνο το αγνοεί αλλά μέχρι να γίνει αντιληπτό το ανέφικτο των υποσχέσεών του, ο δημαγωγός έχει την τύχη να απολαύσει και την εξουσία! Αποκορύφωμα, η εκλογική αναμέτρηση του 2015. Τρανό παράδειγμα οι ΑΝΕΛ. Αναφέρονταν σε «Γερμανοτσολιάδες» και «δωσίλογους», σε πολιτικούς αντιπάλους που βρίσκονταν σε «διατεταγμένη υπηρεσία» για λογαριασμό της δυνάστριας Ευρώπης. Και παράλληλα ο ΣΥΡΙΖΑ: ανέμιζε στα συνθήματα του τη μαύρη παντιέρα της «κακιάς δεξιάς». Μα, μισό λεπτό: τι ένωσε αυτά τα εκ διαμέτρου αντίθετα από ιδεολογική άποψη κόμματα; Πώς γίνεται να τα βρεί η άκρα δεξιά με την αριστερά; Πως οι Έλληνες επικύρωσαν με την ψήφο του το 2015-όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις φορές (!)-αυτήν την ερμαφρόδιτη πολιτική οντότητα; H οποία κατακεραύνωνε μεν τους προκατόχους της εξουσίας, αλλά δεν είχε καμία συγκεκριμένη πρακτική τοποθέτηση επί την αποζητούμενης λύσης; Το μόνο κοινό στοιχείο τους ήταν το πάθος για την εξουσία. Συνοδευόταν ωστόσο και από τον καταγγελτικό αντιμνημονικό λόγο. Tην σύγχρονη «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας», όχι αλα Τομας Τζέφερσον αλλά δια χειρός Αλέξη Τσίπρα. Ασήμαντο; Απεναντίας. Η λεκτική εκτόνωση του θυμού για λογαριασμό ενός ολόκληρου λαού ήταν το χρυσό εισιτήριο για την διακυβέρνηση. Όλα τα υπόλοιπα λεπτομέρειες…
Ατομική ευθύνη
Ξεκίνησε λοιπόν η περίοδος όπου η χώρα, ο κυρίαρχος λαός παρέδωσε τα σκήπτρα της εξουσίας στο «καινούριο», το «άφθαρτο». Και φυσικά κάποια στιγμή ήρθε και λογαριασμός: το τέταρτο-και χειρότερο όλων μνημόνιο- και στη διαχείριση του Υπερταμείου η δημόσια ελληνική περιουσία για 100 χρόνια. Οι ψηφοφόροι του 2015, επειδή ήταν πολύ θυμωμένοι κατόρθωσαν τελικά να δώσουν το τέλειο ορισμό της αυτοκαταστροφής τους και όχι μόνο. Αφήσαν γερά βαρίδια με υποθήκη το μέλλον τουλάχιστον άλλων 2 γενεών. Στην πολιτική βέβαια, συμβαίνουν αυτά. Η παραπλάνηση των ψηφοφόρων είναι μια ιστορία τόσο αρχαία, όσο αυτή των πρωτόπλαστων…Aτομική ευθύνη; Επουδενί!
Kαι τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς βαρβάρους..;
Και τώρα που τελείωσε αυτό το αφήγημα με τίτλο «για πρώτη φορά αριστεροακροδεξια»; Τώρα που τελικά είχαμε εναγκαλισμούς με την ανθελληνική Ευρώπη και την κα. Merkel (άλλοτε madame Merkel του περίφημου «go back…!»;) Τώρα που όλα τα συζητήσαμε με 4ο μνημόνιο για κυρίως μενού και Πρέσπες για επιδόρπιο; Kαι τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς βαρβάρους..;
Τώρα λοιπόν ήρθε η ώρα να αποκαλύψουμε «το μεγάλο σχέδιο»: Oι ισχυροί της παγκόσμιας τάξης που αποφάσισαν να ελέγξουν τη ζωή όλων μας επάνω στον πλανήτη -γιατί μέχρι τώρα δεν είχαν άλλο τρόπο (κινητά, social media κλ.π)-με πρόσχημα έναν «ανύπαρκτο ιό» πηγαίνουν να μας φακελώσουν! Και φυσικά χωρίς κανένα στοιχείο αλλά χωρίς ίχνος συναίσθησης των συνεπειών οι επιδημιολόγοι του πληκτρολογίου αναλαμβάνουν δράση! Πυροβολούν δια των αναρτήσεων από τον καναπέ, όλο αυτό το «κατεστημένο» και καλούν σε απείθεια: τους μεγάλους, τους μικρούς, τους γονείς, τα παιδιά κλ.π. Και τώρα; που η Ευρώπη έδωσε την μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια διάσωσης στα κράτη-μέλη της μεταξύ των οποίων η Ελλάδα έλαβε ένα γενναίο πακέτο στήριξης. Tώρα που μέσα σε ένα χρόνο νέας διακυβέρνησης αντιμετωπίστηκαν μη συνήθη ζητήματα -όπως Έβρος και lockdown- με μια ορθολογιστική προσέγγιση σε σχέση με τη σχολή «με ένα νόμο και ένα άρθρο…», τι θα κάνουμε τώρα!; Ποιο θα είναι το αντικείμενο του θυμού; Tης «αντί» συμπεριφοράς; Tης αντί-δρασης; Tου αντι-συστημικού λόγου; Mα…οι επιστήμονες, οι στατιστικολόγοι, οι τεχνοκράτες και όλοι αυτοί που υποδεικνύουν στην κοινωνία μέτρα προστασίας για τη «δήθεν» πανδημία!.. δηλ. οι ελίτ της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Η αποδόμηση
Πέρα από το πρόβλημα της πανδημίας αυτό καθαυτό, ήτοι την προληπτική και κατασταλτική προστασία του πληθυσμού, σκέφτηκε κανείς τι αντίκτυπο έχει η αποδόμηση των επιστημόνων και των υψηλών προτύπων που απέμειναν στη χώρα (γιατί η αιμοραγία του brain drain είναι ένα άλλο επίπονο κεφάλαιο) στα μάτια χιλιάδων παιδιών; Όλες αυτές οι πολυπληθέστατες ομάδες του διαδικτύου των χιλιάδων μελών που στήνουν τον νέο εμφύλιο των… υποταγμένων και των ελεύθερων, των προβάτων και των σκεπτόμενων, των ανοήτων και των υποψιασμένων, αλήθεια ποιούς πολεμούν; Ποιούς αποδομούν; Mήπως τα ίδια τους τα παιδιά; Γιατί πότε μέχρι τώρα δεν υπήρχε τόσο μαζικό και οργανωμένο, «αντάρτικο» κατά των φαιδρών προτύπων νεοπλουτισμού, βολέματος, ήσσονος προσπάθειας, ευτέλειας, απαιδευσίας ώστε π.χ το ΕΣΡ να διακόψει κάποιες επαίσχυντες εκπομπές που προβάλλονται μέρα-μεσημέρι; Ή π.χ όταν οι πανεπιστημιακές σχολές βρίσκονται σε κατάληψη πάνω από 3 μήνες και χάνονται τα εξάμηνα; Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν εντοπίστηκε να ξεφυτρώνει καμία αντίστοιχη πολέμια διαδικτυακή ομάδα. Γιατί;
Δεν είναι προσομοίωση…
Γιατί άλλο είναι να εκφράζεται απλώς ο θυμός -και ας κατευθύνεται και άστοχα δε βαριέσαι-και άλλο να αναλαμβάνουμε την ευθύνη για συγκεκριμένη δράση ή για την παράλειψή της ως προς τις συνέπειες. Δράση με συγκεκριμένο στόχο και συγκεκριμένο ζητούμενο στα πλαίσια του ρεαλισμού. Δηλ. πολιτική ενηλικίωση. Οι ασκήσεις κοινωνικής συμβίωσης που θα κληθούμε να λύσουμε τους επόμενους μήνες δεν είναι προσομοίωση. Είναι μια σκληρή και δύσκολη πραγματικότητα. Και εκεί -αν αποτύχουμε- ο λογαριασμός δεν θα είναι με όρους μνημονίου και ευρώ. Θα είναι δυστυχώς με αριθμό νεκρών… και οι νεκροί δεν γυρίζουν όπου και να αποδοθούν οι ευθύνες. Λοιπόν; θα αναλάβουν οι επιδημιολόγοι του πληκτρολογίου την ευθύνη;
*Η Αντιγόνη Βαφείδου είναι δικηγόρος Αθηνών, υπ. Διδάκτωρ Νομικής ΔΠΘ, με πρώτο μεταπτυχιακό τίτλο (M.Sc) από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών και δεύτερο μεταπτυχιακό τίτλο (LL.M-U.C.L) στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου. Έχει επίσης εξειδικευθεί σε ζητήματα Ανθρώπινου Δυναμικού στο London School of Economics και έχει εργασθεί στις Βρυξέλλες ως ειδικός σύμβουλος σε διαβουλεύσεις ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών. Αρθρογραφεί για ζητήματα πολιτικής και κοινωνικής επικαιρότητας.