Skip to main content

Ο ευρωπαϊκός φιλελληνισμός, σφραγίδα του επιλόγου του

Όταν κάνουμε σκέψεις γύρω από το χαρακτήρα των εθνών και την πορεία της Ευρώπης, αναπόφευκτα εντοπίζουμε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν κάποιες προσωπικότητες.

Το ίδιο συμβαίνει και με το έργο μιας Επιτροπής, η οποία κάθε φορά έχει μόνο μια πενταετία στη διάθεσή της για να αλλάξει και να εξελίξει θετικά τα δρώμενα της ευρωπαϊκής οικογένειας. Μια πενταετία, δηλαδή μια σύντομη στιγμή στη μακρά ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, παρά το σύντομο της στιγμής κάποιοι άνθρωποι αφήνουν έντονο το αποτύπωμά τους στη διαδρομή και την πολιτική τους παρακαταθήκη. Σε αυτήν της κατηγορία ανήκει σίγουρα και ο απερχόμενος  Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Κρίσιμα ζητήματα επί θητείας Γιούνκερ

Με θιασώτες και εχθρούς, Ο Γιούνκερ αναμφισβήτητα διεκδικεί πατρότητα ως προς την υλοποίηση της νομισματικής ένωσης, ενώ κλήθηκε να διαχειριστεί πραγματικά δύσκολες στιγμές. Brexit, προσφυγικές εισροές, διογκωμένα ελλείματα κρατών-μελών είναι κάποια από αυτά.

Κυρίως όμως επί θητείας του το φαινόμενο του ευρωσκεπτικισμού, παρουσίασε επικίνδυνες εξάρσεις και απαίτησε ειδικούς χειρισμούς. Αποκορύφωμα του φαινομένου,  το ψευτοδίλημμα του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα το 2015.

Η δεύτερη ευκαιρία

Κατά την συγκεκριμένη χρονική στιγμή εμφανίστηκαν δυνάμεις αντικρουόμενων συμφερόντων ως προς τη διάσπαση της ευρωζώνη και σίγουρα δεν ήταν πρόθυμα όλα τα κράτη-μέλη να επωμιστούν το υψηλό κόστος που συνεπάγονταν η παραμονή της χώρας μας στο ευρώ. Το κόστος δηλαδή της «δεύτερης ευκαιρίας» που ενείχε πλέον και σοβαρά ζητήματα «moral hazard» (ηθικού κινδύνου).

«Αυτό που τώρα η Ελλάδα δομεί είναι να προπαρασκευάζει το μέλλον των παιδιών της»

Τελικά, τον Αύγουστο του 2015 χορηγήθηκαν δάνεια στην Ελλάδα συνολικού ύψους 61,9 δισ.αευρώ  στη βάση της εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου και άνευ προηγουμένου προγράμματος μεταρρυθμίσεων.

Ο Γιούνκερ ως Πρόεδρος επέμενε εμφατικά ότι η Ελλάδα μπορεί να υποστηρίξει μια συντονισμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των μακροχρόνιων και βαθιά ριζωμένων διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας μας. Την βεβαιότητά του αυτή, την επέβαλε στην πολιτική ατμόσφαιρα της Επιτροπής και στις κρίσιμες επιμέρους εργώδεις συσκέψεις και διαπραγματεύσεις.

Στην ομιλία του στη Βουλή των Ελλήνων στις 26 Απριλίου του 2018, απεκδύεται το όποιο αυστηρό προφίλ ευρωπαίου τεχνοκράτη. Τονίζει ότι πάντοτε επέμενε σε έναν προσανατολισμό κοινωνικής διάστασης των πολιτικών της Ένωσης, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλες τις χώρες της Ευρώπης που σίγουρα επίσης δυσανασχέτησαν με την οικονομική κρίση. «Αυτό που τώρα η Ελλάδα δομεί, αυτό που τώρα κάνει είναι να προπαρασκευάζει το μέλλον των παιδιών της», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πόση ενότητα χρειάζεται πραγματικά η Ευρώπη και πόση πολυφωνία;

Πριν κάποιες μέρες ο Γιούνκερ απηύθυνε τον αποχαιρετιστήριο λόγο του ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ιδιαίτερη και φορτισμένη αναφορά του για το υπαρξιακά κρίσιμο καλοκαίρι ως προς τη Χώρα μας, σημαίνει πολλά. Και σημαίνει πολλά ιδίως τώρα, που η Ευρώπη έχει επανέλθει στο ερώτημα για τη γενεσιουργό αιτία της. Με τη διαφορά ότι πλέον η απάντηση έχει παγκόσμιες προεκτάσεις.

Ποιές χώρες θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην παγκόσμια τάξη;

Πόση ενότητα χρειάζεται πραγματικά η Ευρώπη και πόση πολυφωνία είναι ικανή να αντέξει;

Ακριβώς από σεβασμό στην προϊστορία των εθνών-κρατών, θα πρέπει πλέον να ενστερνιστούμε έναν υγιή πατριωτισμό, ο οποίος δεν βάλλει κατά των άλλων. «Να αποκηρύξουμε τον υπερεκτιμημένο εθνικισμό, που απορρίπτει και απεχθάνεται τους άλλους, που καταστρέφει, που αναζητεί ενόχους  αντί να αναζητά λύσεις οι οποίες θα μας επιτρέψουν αν συμβιώσουμε καλύτερα».

Είναι η φράση του Γιούνκερ στην Ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης το 2018. Mάλλον σ’ αυτήν συμπυκνώνει την πολιτική του παρακαταθήκη και την επεξήγηση για την φιλελληνική του στάση το καλοκαίρι του 2015. Άρα, φιλελληνισμός και φιλοευρωπαϊσμός μπορούν να συνυπάρχουν στην ίδια εννοιολογική εξίσωση.

Κλήση